Kruszywa
Kruszywa naturalne i z recyklingu do zastosowań konstrukcyjnych
Definicja i zakres
Definicja z Załącznika VII CPR 2024/3110:
"KRUSZYWA"
Rodzina obejmuje kruszywa naturalne (łamane i okrągłe), sztuczne oraz z recyklingu, przeznaczone do wykorzystania w różnych zastosowaniach budowlanych i drogowych. Kruszywa stanowią podstawowy materiał konstrukcyjny. Nowe regulacje kładą szczególny nacisk na parametry środowiskowe (LCA), radioaktywność naturalną, zagrożenia pyłem krzemionkowym oraz wykorzystanie recyklatów.
Normy zharmonizowane dla Rodziny 24
Kruszywa do betonu (właściwości mechaniczne i chemiczne)
Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i nawierzchni
Kruszywa do materiałów niezwiązanych i związanych hydraulicznie (podbudowy)
Kruszywa do zapraw (murarskich, tynkarskich)
Kruszywa lekkie (np. keramzyt, łupki ekspandowane)
Kruszywa do podsypki kolejowej (tłuczeń)
Systemy Oceny Zgodności (AVCP)
Obowiązek producenta:
Utrzymanie stałości właściwości użytkowych, w szczególności **wytrzymałości mechanicznej i składu chemicznego**.
Kruszywa, jako materiał bazowy o wysokim znaczeniu dla trwałości i bezpieczeństwa, podlegają systemom, które zapewniają ciągłą kontrolę produkcji w zakładzie.
System 2+ (Wysoka Rygorystyczność)
- Wymagany dla kruszyw przeznaczonych do produkcji betonu, mieszanek asfaltowych, podbudów drogowych i kolejowych (np. EN 12620, EN 13043).
- Wymaga stałego nadzoru i certyfikacji Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP) przez Jednostkę Notyfikowaną.
System 4 (Mniejsze wymagania)
- Wymagany dla kruszyw o minimalnym znaczeniu dla konstrukcji, np. wypełnień luźnych (EN 13332), drenaży i elementów nienośnych.
- Wymaga jedynie początkowego badania typu (ITT) oraz własnej deklaracji ZKP przez producenta (bez nadzoru JA).
Dodatkowe obowiązki prawne (poza CPR)
Regulacje geologiczne, BHP i środowiskowe
Sektor kruszyw podlega jednemu z najbardziej rozbudowanych systemów regulacyjnych, obejmując prawo górnicze, kontrolę promieniotwórczości i ochronę zdrowia.
Prawo geologiczne i górnicze (Koncesje)
Wydobycie kruszyw (kopaliny pospolite) wymaga koncesji (Starosta/Marszałek) oraz zatwierdzonego Planu Ruchu Zakładu Górniczego.
BHP - Pył Krzemionkowy
Kruszenie i przesiewanie generuje pył krzemionkowy (rakotwórczy kat. 1A). Konieczność kontroli stężeń (NDS) i stosowania masek P3.
Radioaktywność naturalna
Monitoring wskaźnika koncentracji aktywności (I) (Ra-226, Th-232, K-40). Kruszywa budowlane muszą spełniać limit I ≤ 1.
Recykling i gospodarka odpadami
Kruszywa z recyklingu (RCA, RAP) muszą być kontrolowane chemicznie i fizycznie. Dopuszczalny udział RCA w betonie konstrukcyjnym wynosi do 30% (EN 206).
Kody odpadów: 17 01 01 (gruz betonowy), 17 03 01 (frezowina asfaltowa) - do recyklingu.
Wizualizacja dokumentacji pod CPR 2024/3110
PRZYKŁAD: Deklaracja dla kruszywa bazaltowego 8/16 mm
Producent: Kamieniołom "BAZALT" Sp. z o.o., ul. Kruszywowa 10, 01-123 Warszawa
Wyrób: Kruszywo bazaltowe łamane 8/16 mm | Norma: EN 12620:2002+A1:2008
Kod identyfikacyjny DPP: DPUC-BAZ816-2026-001
1. Typ i przeznaczenie
Kruszywo naturalne łamane, do produkcji betonu konstrukcyjnego (C30/37) i zastosowań drogowych.
2. Właściwości mechaniczne i fizyczne
Odporność na rozdrabnianie: LA25 | Mrozoodporność: F1 | Gęstość ziaren: 2,95 Mg/m³
Nasiąkliwość wodą: 0,8% | Zawartość drobnych cząstek: < 1,5% (f1,5)
3. Charakterystyki środowiskowe (LCA - A1-A3)
System 3+ (Walidacja ENV-2026-1387). Pełna EPD i LCA (A1-D) dostępne w DPP.
4. Cyfrowy Paszport Produktu (DPP)
Dostęp do pełnej dokumentacji, w tym koncesji górniczej i raportów środowiskowych.
- DPP będzie opcjonalną metodą udostępniania DPUC (art. 75-76).
- Zawiera: Koncesja geologiczna, Plan Ruchu, Badania radioaktywności, Karta SDS.
Przykładowy URL DPP: https://dpp.bazalt.pl/BAZ816-0001
Gospodarka odpadami kruszywowymi i recykling
BHP - Zagrożenia na etapie wydobycia:
- 1. Pył krzemionkowy: Stosowanie masek P3 przy kruszeniu i zraszanie wodą.
- 2. Hałas/Drgania: Używanie ochronników słuchu i kabin filtrujących.
- 3. Materiały Wybuchowe: Przestrzeganie rygorystycznych procedur dla robót strzałowych (nadzór górniczy).
Możliwości końca życia kruszyw:
Potrzebujesz szczegółowej analizy?
Skonsultuj wymogi dla swoich kruszyw z ekspertem i upewnij się, że spełniasz wszystkie krajowe i unijne wymagania (CPR, BHP, PGG).