Rodzina 15: Cementy i Spoiwa Hydrauliczne | CPR 2024/3110
RODZINA 15 | ZAŁĄCZNIK VII CPR 2024/3110

Cementy i Spoiwa Hydrauliczne

Cementy budowlane, wapno hydrauliczne i inne spoiwa wiążące

Podstawowe informacje o CPR 2024/3110 (harmonogram, systemy certyfikacji, cyfrowy paszport produktu) znajdziesz na nowycpr.pl.

Definicja i zakres

Definicja z Załącznika VII CPR 2024/3110:

"CEMENTY I SPOIWA HYDRAULICZNE"

Rodzina obejmuje cementy budowlane, wapno hydrauliczne oraz inne spoiwa hydrauliczne stosowane w produkcji betonu, zapraw murarskich i tynkarskich. Cementy to kluczowy materiał budowlany, którego produkcja podlega rygorystycznym regulacjom środowiskowym (emisje CO₂) oraz zdrowotnym (kontrola chromu VI). Nowe CPR koncentruje się na zwiększeniu przejrzystości środowiskowej.

Normy zharmonizowane dla Rodziny 15

Oficjalny wykaz norm zharmonizowanych publikowany jest w Dzienniku Urzędowym UE (seria C). Sprawdzaj aktualizacje na stronie Komisji Europejskiej.
EN 197-1

Cement - Skład, wymagania, zgodność (CEM I-V)

EN 197-2

Cement - Ocena zgodności (ZKP i badania)

EN 413-1

Cement murarski (Skład i wymagania)

EN 14647

Wapno hydrauliczne do celów budowlanych

EN 15368

Cement stabilizacyjny drogowy

EN 196 (seria)

Metody badania cementu (referencyjna)

Systemy Oceny Zgodności (AVCP)

Obowiązek producenta:

Utrzymanie stałości właściwości użytkowych, w szczególności **klasy wytrzymałości i składu chemicznego**.

Cementy, jako kluczowe spoiwo w betonie i zaprawach, podlegają najbardziej rygorystycznemu systemowi oceny zgodności, który wymaga stałego nadzoru i certyfikacji Zakładowej Kontroli Produkcji.

System 1+ (Cementy EN 197-1)

  • Wymagany dla wszystkich cementów powszechnego użytku (CEM I-V) (EN 197-1).
  • Wymaga stałego nadzoru i certyfikacji Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP) przez Jednostkę Notyfikowaną (JA).
  • JA wydaje certyfikat ZKP (na okres 3 lat, z rocznymi audytami).

System 2+ (Spoiwa inne)

  • Wymagany dla cementów murarskich (EN 413-1), wapna hydraulicznego (EN 14647) i cementów stabilizacyjnych.
  • Wymaga certyfikacji Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP) przez JA.
  • Kontrola jest mniej rygorystyczna niż w Systemie 1+.
Nowość w CPR 2024/3110: System 3+ (LCA) jest obowiązkowy dla cementu, aby udokumentować ślad węglowy (CO₂) i zużycie zasobów.

Dodatkowe obowiązki prawne (poza CPR)

Kluczowe: Kontrola Chromu VI i Emisji CO₂

Sektor cementowy podlega najbardziej rygorystycznym regulacjom w zakresie BHP (chromian VI) oraz ochrony środowiska (emisje CO₂).

REACH - Limit Chromu (VI) do 2 ppm

Cement musi zawierać mniej niż 2 ppm (0,0002%) rozpuszczalnego chromu (VI) lub musi być stosowany z dodatkami redukującymi (siarczan żelaza) w ciągu 3 miesięcy od produkcji.

Ryzyko: Egzema cementowa (alergia kontaktowa) u pracowników. Obowiązek: Potwierdzenie redukcji w dokumentacji.

Emisje CO₂ i dekarbonizacja

Produkcja klinkieru generuje duże ilości CO₂ (proces dekarbonizacji wapienia). Działalność cementowni podlega systemowi EU ETS (handel uprawnieniami do emisji).

Strategia: Maksymalne zastępowanie klinkieru dodatkami mineralnymi (żużel, popiół), co obniża ślad węglowy cementu (np. CEM III, CEM V).

BHP - Pył Cementowy

Pył cementowy jest substancją żrącą (wysokie pH). Wymagane są szczegółowe instrukcje BHP dla pracowników i użytkowników końcowych (unikanie kontaktu z mokrym cementem).

Środki Ochrony: Maski P2/P3, rękawice ochronne, okulary.

Reakcja Alkalia-Krzemionka (ASR)

Konieczność deklarowania zawartości alkaliów (Na₂Oekw) w celu zapobiegania reakcji ASR w betonie (szczególnie przy stosowaniu kruszyw reaktywnych).

Kategoria: Cementy są klasyfikowane jako I, II lub III na podstawie zawartości alkaliów.

Rekomendacja: Skupienie się na dokumentowaniu parametrów środowiskowych (LCA) oraz pełnej zgodności z REACH (Cr VI) jest kluczowe dla przyszłości cementowni.

Wizualizacja dokumentacji pod CPR 2024/3110

Poniższe sekcje pokazują, jak będą wyglądać kluczowe informacje (w tym dane środowiskowe i DPP) dla przykładowego cementu CEM II/A-S 42,5 R (Rodzina 15).

PRZYKŁAD: Deklaracja dla cementu CEM II/A-S 42,5 R

DEKLARACJA WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH I ZGODNOŚCI (DPUC)

Producent: Cementownia "BETON" S.A., ul. Klinkierowa 15, 01-123 Warszawa

Wyrób: Cement CEM II/A-S 42,5 R | Norma: EN 197-1:2011

Kod identyfikacyjny DPP: DPUC-CEM2AS425R-2026-001

1. Typ i przeznaczenie

Cement portlandzki żużlowy (88% klinkier + 10% żużel), klasa 42,5 R, do produkcji betonu i zapraw.

2. Właściwości mechaniczne i chemiczne

Wytrzymałość po 28 dniach: 42,5-62,5 MPa | Wytrzymałość wczesna: ≥ 20,0 MPa
Chromian VI (Cr VI) rozpuszczalny: < 2 ppm (z dodatkiem redukującym)
Zawartość alkaliów Na₂Oekw: 0,72% (Kategoria II)

3. Charakterystyki środowiskowe (LCA - A1-A3)

a) Skutki zmiany klimatu (ogółem): 685 kg CO₂ ekw./Mg
b) Zawartość klinkieru: 88% (niski udział żużla)
c) Emisja procesowa (dekarbonizacja): ~500 kg CO₂ ekw./Mg

System 3+ (Walidacja ENV-2026-1842). Pełna EPD i LCA (A1-D) dostępne w DPP.

4. Cyfrowy Paszport Produktu (DPP)

Dostęp do pełnej dokumentacji i informacji o zrównoważonym rozwoju.

  • DPP będzie opcjonalną metodą udostępniania DPUC (art. 75-76).
  • Zawiera: pełne dane LCA (A1-D), karta SDS, informacja o dawkowaniu dodatku redukującego Cr VI.

Przykładowy URL DPP: https://dpp.beton.pl/CEM2AS425R-0001

Instrukcja BHP i recyklingu (Element DPP)

Procedura BHP i pierwsza pomoc:

  1. 1. Pył: Stosować maski P2/P3. Unikać wdychania pyłu cementowego.
  2. 2. Kontakt ze skórą: Cement mokry jest żrący. Używać rękawic, unikać kontaktu. W razie kontaktu płukać wodą.
  3. 3. Chromian VI: Zwrócić uwagę na termin ważności dodatku redukującego Cr VI.
  4. 4. Oczy: W razie dostania się do oczu, płukać obficie wodą i skonsultować z lekarzem.
⚠️ Obowiązek prawny: Przestrzeganie limitów Cr VI (REACH) i informowanie użytkownika końcowego o zasadach bezpieczeństwa.

Gospodarka odpadami (Cement stwardniały):

1. Recykling materiałowy: 100% - cement (po związaniu) staje się częścią betonu/gruzu (RCA).
2. Cement niezwiązany: 10 13 06 (odpady cementowe) - możliwa recyrkulacja do produkcji klinkieru lub wykorzystanie w budownictwie drogowym.
3. Odzysk energetyczny: Cement (jako składnik odpadów) jest inertny, nie nadaje się do spalania, ale może być użyty w rekultywacji.

Potrzebujesz szczegółowej analizy?

Skonsultuj wymagania dla swoich cementów z ekspertem i przygotuj pełną dokumentację pod nowe CPR.